Milieu in brede zin, duurzaamheid, energietransitie
De recente geschiedenis heeft een flinke aandacht gegenereerd voor het klimaat in onze wereld. Diverse organisaties houden zich er, vanuit soms meer of minder eigenbelang mee bezig. Wij zullen er vooral ook met een realistische bril naar kijken. Dat betekent dat wij in de komende periode zullen bezien wat de gemeente Veendam moet (bijvoorbeeld vanuit allerlei buiten ons om gesloten akkoorden), wil (wat wij belangrijk en nuttig vinden) en kan (wat is haalbaar binnen de mogelijkheden van onze wensen en mogelijkheden). Daartoe zijn er drie aandachtspunten: de rol die de gemeente zelfstandig, als organisatie kan spelen, de rol die de gemeente naar haar inwoners kan betrekken en de rol die de gemeente Veendam heeft in de brede maatschappelijke discussie. In de eerste rol kunnen wij bevorderen welke initiatieven worden geïmplementeerd: bij vervanging van activa moet de duurzaamheidscomponent een belangrijk onderdeel van de afweging zijn. Waar wij in de inleiding hebben aangegeven dat wij ook en vooral een realistisch beleid voeren spreekt het voor zich dat een reële prijsstelling eveneens een belangrijke component in de afweging is. Door op deze wijze aanbestedingen “in de markt te zetten” investeren we in de toekomst zonder het rendement op onze investeringen uit het oog te verliezen. Dat biedt onze inwoners de zekerheid dat de middelen die worden ingezet om duurzaamheid in de gemeente Veendam breder te implementeren, niet ten koste gaan van andere noodzakelijke investeringen in de gemeente.
De tweede rol is die van de gemeente die de inwoners een basis wil geven om een eigen verantwoordelijkheid naar de toekomst krachtig ter hand te nemen. Deze faciliterende rol komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de begeleiding van inwoners bij het (in de verdere toekomst onvermijdelijk) zo veel mogelijk energieneutraal maken van hun woningen. De kosten die voor de inwoners van Nederland met de energietransitie gemoeid zijn, zullen erg hoog zijn. De schattingen lopen uiteen van ruim € 400,00 tot ruim € 1.200,00 per persoon, per jaar. Dan heeft de inwoner van de gemeente Veendam nog niets. Maar de inwoner moet wel, uiteindelijk ergens in het midden van deze eeuw (dus over dertig jaar), “van het gas af”. Dat zal de inwoner zelf moeten bekostigen. De gemeente Veendam wil met de inwoners bekijken welke mogelijkheden er zijn om te anticiperen op deze ontwikkelingen en de bijkomende kosten. Daartoe zullen wij een energieloket inrichten. Hier kunnen inwoners informatie inwinnen en tips krijgen hoe de verplichtingen die vanuit de Europese regelgeving voortvloeien zo goed mogelijk kunnen worden verwerkt in de eigen omgeving. Daarbij kan worden gedacht aan ondersteuning bij het verkrijgen van subsidies, het onderzoeken of laagrentende leningen kunnen worden verstrekt of het attenderen op stimuleringsmaatregelen en regelingen van andere overheden.
De derde rol is die van de gemeente Veendam in de brede maatschappelijke discussie. De energietransitie (het containerbegrip van “ons milieu in de toekomst” en “duurzaamheid”) biedt ook kansen. Kansen bijvoorbeeld in het aantrekken van werkgelegenheid: denk daarbij aan het (om)scholen van personeel naar het beroep van installateur van warmtepompen, hybride cv-ketels, ontwikkeling en productie van zonnepanelen en wat dies meer zij. Kansen ook voor het aantrekkelijk zijn voor bedrijven zich te vestigen in onze gemeente door een soepele vergunningverlening voor bedrijven die de energietransitie mede vormgeven. Kansen voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van wonen. Met de woningcorporaties zullen wij in het kader van de prestatieafspraken spreken over hun bijdrage aan de energietransitie. Kortom: wij proberen van de nood een deugd maken door de opbrengsten van energietransitie groter te laten zijn dan de kosten.
Milieu op lokaal niveau, afval
Aandacht voor het milieu in onze gemeente is er al langere tijd. Dat is goed en die aandacht zal er ook de komende periode zijn. Een schoon milieu ziet op een leefbare omgeving; een omgeving waar geen plaats is voor zwerfafval, waar geen plaats is voor overlast door hondenpoep, waar kinderen veilig kunnen spelen in een plezierige omgeving en waar alle inwoners bijdragen aan de leefbaarheid. De gemeente speelt daarin een faciliterende rol. Bijvoorbeeld op het gebied van afvalinzameling en –verwerking. De afvalinzameling in onze gemeente is voor de huishoudens in grondgebonden woningen op orde. De afvalscheiding vindt in belangrijke mate plaats aan de bron. Voor bewoners van appartementen is dat niet altijd evident. Te vaak kunnen bewoners van deze woonvormen een bronscheiding niet realiseren. Dat moet de komende jaren veranderen. We gaan bekijken hoe we dat kunnen vormgeven en welke middelen benodigd zijn om dit te realiseren. Waar nascheiding een efficiënte aanvulling is moet die worden benut. Het brengstation is een nuttig instrument om het afval aan de bron te scheiden. Dat propageren we al jaren. We stellen vast dat de openingstijden soms onlogisch zijn: open op momenten dat er weinig aanbod is, gesloten als de vraag om te kunnen storten groot is. We zullen streven naar verandering op dat punt waarbij we een goede balans moeten vinden tussen de baten en lasten. Tevens zullen we bezien of het nuttig is om op een aantal momenten in het jaar het storten van groenafval aantrekkelijker te maken. Daarbij streven we naar een zo laag mogelijke tariefstelling en ruimere openingstijden. We gaan ook onderzoeken of er meer inzamelingsplaatsen kunnen komen van klein chemisch afval (KCA). Hier zal vigerende wet- en regelgeving wellicht het grootste struikelblok zijn. Afval wordt meer en meer gezien als grondstof. Die opvatting onderschrijven wij. Deze benadering kan ertoe bijdragen dat het beslag op grondstoffen afneemt maar er zit ook een economische kant aan. Zo kunnen wij componenten uit afval halen en deze, eventueel na bewerking, vermarkten. Dat schept werkgelegenheid en kan leiden tot extra opbrengsten die een dempend effect zullen hebben op de kosten van afvalinzameling. Wij stellen het zeer op prijs als er ondernemers c.q. ondernemingen zijn die deze taak op zich willen nemen. Wij komen graag met belangstellenden in contact die deze gedachte in onze gemeente willen vormgeven.
De lokale bijdrage aan de energietransitie zal moeten worden gevonden in praktische oplossingen. Zo is zonne-energie een goed instrument om in de energiebehoefte te voorzien als aardgas een minder grote plaats inneemt. Huishoudens worden al geruime tijd gestimuleerd om gebruik te maken van zonnepanelen en we zien in onze gemeente steeds meer daken voorzien van dergelijke elementen. Niet alle huizen zijn ervoor geschikt. Nu de gemeente Veendam de komende periode voor de uitdaging om zonne-energie breder binnen de gemeentegrenzen te verwerken zou gekeken kunnen worden naar de mogelijkheid om locaties geschikt te maken voor gezamenlijke productie ten behoeve van huizenbezitters die geen of onvoldoende zonnepanelen op hun bezit kunnen plaatsen. Geschikte locaties worden bij voorkeur gevonden op daken of in onbruik geraakte gronden. De gemeente faciliteert de vergunningverlening, de eigenaren van woningen financieren de productie. De gemeentelijke gebouwen moeten de komende jaren, met behoud van het karakter van de gebouwen, geleidelijk naar een min of meer energieneutrale situatie worden gebracht. Onderzocht zal worden hoe dat het meest efficiënt kan worden gerealiseerd. Waterstof is nadrukkelijk in beeld om de rol als vervanger van aardgas over te nemen. Wij zullen
onderzoeken welke rol de gemeente Veendam hierin kan spelen. Daarbij kan worden gedacht aan productielocaties en (als ambtelijke organisatie) overschakelen op het gebruik van deze energiedrager.